Zeeuwse zorgverleners krijgen vanaf april hulp bij de gesprekken met inwoners over zorgplanning. Collega’s in de werkgroep Advance Care Planning (ACP) van de Zeeuwse Zorg Coalitie hebben een handleiding ontwikkeld. Anouska Collet-Buijs, wijkverpleegkundige bij ZorgSaam, en Mijke Stenvert, praktijkverpleegkundige bij de huisarts, leggen uit waarom het zo belangrijk is dat zorgprofessionals meer ACP gesprekken gaan voeren.
Advance Care Planning betekent vroegtijdige zorgplanning. Mijke: “Bij ACP bekijken zorgverleners, mantelzorgers en naasten, samen met de patiënt, hoe ze de laatste levensfase van iemand kunnen inrichten zoals hij dat zelf graag wil. Het voeren van ACP gesprekken is essentieel om een goed beeld te krijgen van iemands wensen. Daarom moet er meer aandacht komen voor ACP.”
“Maar niet iedereen denkt of praat graag over zijn laatste levensfase. Ik sta er soms van versteld dat er echt heel veel ouderen zijn, soms 90 plussers, die nog nooit hebben nagedacht over of ze nog gereanimeerd willen worden. Op die leeftijd vind ik dat toch best bijzonder”, zegt Anouska.
Praten over je levenseinde
Gelukkig zijn er ook mensen die wel nadenken en praten over hun levenseinde, zo ook Herman Goetheer, 82 jaar. Hij zegt: “Ik ben gaan nadenken over mijn levenseinde toen ik 10 jaar geleden ziek werd. Vorig jaar kreeg ik de diagnose prostaatkanker en daardoor werd het dringender om erover na te denken.” Hij heeft eerst met familie en later met de praktijkverpleegkundige van de huisarts een gesprek gevoerd over zijn wensen rondom zijn levenseinde. Herman: “Ik had geen moeite om erover te praten, ik vond het gesprek fantastisch. Over je gezondheid praten is toch niet moeilijk! Je praat over je lichamelijke toestand, je weet dat er naar geluisterd wordt en er alles aan gedaan wordt om je gezondheid zo lang mogelijk op peil te houden. Daar kun je alleen maar blij mee zijn.“
ACP gesprekken hoeven ook niet zwaar te zijn volgens Mijke. “Als ouderen iets vertellen over een familielid dat overleden is of iets wat in de wereld speelt zoals corona, dan stel ik altijd de vraag ‘Hoe zou u dat dan willen?’. Je hoeft niet te openen met ‘Als u doodgaat, hoe wilt u dat dan?’ of ‘Zullen we eens over uw levenseinde praten?’. Je kunt allerlei onderwerpen gebruiken als opening. Het vastleggen van behandelwensen en -grenzen mogen alleen artsen, maar erover praten mag iedereen. En signaleren en doorgeven dat iemand met de huisarts over dit ontwerp zou moeten praten, helpt ook”, aldus Mijke.
Voordelen ACP
Anouska gaat in op de voordelen van ACP: “Als ACP wordt vastgelegd hoeven patiënten/cliënten niet bij elke zorgverlener die ze spreken te vertellen wat ze mankeren en wat zij nog wel en niet willen qua zorg en behandeling. De vraag wordt één keer gesteld, je legt het vast en dan is het overal bekend. Dat is voor patiënten een stuk prettiger. En voor zorgprofessionals geldt eigenlijk hetzelfde. Als wij wensen en grenzen goed registreren, hoeft het maar één keer gevraagd te worden. Dat levert tijdsbesparing op voor zorgprofessionals.”
ACP gesprekken leveren volgens Mijke nog veel meer op:
– Bewustwording over wensen.
– Het voorkomen van ongewenste behandelingen en opnames in het ziekenhuis.
– Het voorkomen van paniekerige situaties bij verergering van ziekte.
– Mooie ervaringen door levenswensen op tijd uit te laten komen, zoals samen zijn met familie, een reisje of het geboortedorp bezoeken.
– Iemand kan sterven op de plek waar hij dat graag wil.
– Zorgprofessionals hoeven in een crisissituatie geen behandelwensen en -grenzen meer te bespreken.
– De communicatie tussen zorgprofessionals onderling verloopt soepeler omdat iedereen al weet wat de wensen van de patiënt zijn. Daardoor kun je veel sneller schakelen met elkaar.
– Beter de wensen en grenzen van de patiënt aanhouden.
Vastleggen geeft rust
Herman legt uit wat ACP hem heeft opgeleverd: “Ik ben blij dat ik over mijn laatste levensfase kon praten en dat mijn wensen zijn vastgelegd.” Hij raadt anderen ook aan om hun wensen vast te leggen. “Het geeft zekerheid. Wanneer ik dood ga, weet ik dat het tot mijn dood toe goed verlopen is. Dat geeft rust.”
Start implementatie ACP
Organisaties die meedoen met het ACP-project kunnen vanaf april starten met implementeren van de ACP gesprekken. Hiervoor heeft de projectgroep een e-learning ontwikkeld. Zowel Anouska als Mijke is tevreden met de e-learning. Anouska: “Het is een hele leuke, luchtige, interactieve e-learning geworden.” “Door het gebruik van filmpjes, opdrachten en praktijkvoorbeelden is de e-learning voor allerlei groepen zorgprofessionals goed te volgen”, zegt Mijke. Anouska gaat verder: “De e-learning geeft professionals handvatten voor het opstarten en voeren van een meer gestructureerd ACP gesprek.” “Maar ook informatie over je die gegevens zo vastlegt dat alle zorgverleners weten wat voor gesprek je hebt gevoerd”, vult Mijke aan.
Hoop voor de toekomst
“Het zou fijn zijn als de e-learning zorgt voor meer structuur in het vastleggen van wensen. Zodat het verslag hiervan er voor alle cliënten/patiënten ongeveer hetzelfde uit gaat zien in de toekomst“, zegt Anouska. Mijke gaat verder: “Het belangrijkste doel is dat de kwaliteit van zorg aan de patiënt verbetert. En dat gaat beter in samenwerking met anderen als je deze e-learning hebt gevolgd, omdat je dan dezelfde taal met elkaar spreekt.”
Wil je meer informatie over ACP of wil je ACP implementeren in jouw organisatie? Neem dan een kijkje in de ACP toolbox en neem contact op met de projectorganisatie. Contactgegevens vind je ook in deze toolbox.